E ticaret Sözlüğü

Acquiring Bank:

Firmaların internet üzerinden kredi kartlı satış yapabilmeleri için firma hesabı tedarik eden finansal kuruluştur.

Açık Anahtar (Public Key):

Açık anahtarlı bir kriptografik yöntem (algoritma) kullanan bir kullanıcının kendisine ait olan iki anahtarından kamuya açık olanı.

 

Açık Anahtar Altyapısı-AAA (Public Key Infrastructure-PKI ):

Bilgi iletişiminde açık anahtarlı kriptografinin yaygın ve güvenli olarak kullanılabilmesini sağlamaya yarayan ve birbirleriyle eşgüdüm içinde çalışan anahtar üretimi, anahtar yönetimi, onay kurumu, sayısal noterlik, zaman damgası gibi hizmetlerin tümü.

Açık Anahtarlı Kriptografi (Public Key Cryptography):

Her kullanıcıya, sürekli kullanım için biri açık diğeri gizli iki anahtarın verildiği şifreleme/şifre çözme yöntemlerinin tümü. Asimetrik kriptografi ya da çift anahtarlı kriptografi adını da alır.

Açık Bilgisayar Ağı (Open Computer Network):

İsteyen herhangi bir bilgisayar kullanıcısının bağlanabileceği ve diğer kişilerle bilgisayar üzerinden iletişim kurabileceği, herkese açık elektronik iletişim ortamı. Örnek: İnternet.

Anahtar (Key):

Şifreleme ve şifre çözme sırasında kullanılan sayı dizisi.

Anahtar Üretimi (Key Generation):

Açık anahtarlı kriptografide, her kullanıcının açık/gizli anahtar çiftinin, kullanılan kriptografik yönteme bağlı matematiksel işlemlerle hazırlanması 

Anahtar Yönetimi (Key Management):

Açık anahtarlı kriptografide her kullanıcıya farklı anahtar çiftleri verilmesi, kullanıcıların açık anahtarlarının herkesin ulaşımına açık olarak saklanması ve kullanıcıların gizli anahtarlarının mutlak gizliliğinin sağlanmasından sorumlu düzen

Anahtarı Bulan Kurum-ABK (Key Recovery Agency-KRA):

Yasal erişime yardımcı olmak amacıyla kurulan ve yargının gerektirdiği durumlarda, zan altındaki kişinin gizli anahtarının matematiksel yöntemlerle elde edilmesini sağlayan kurum. Gizli anahtarını kaybeden herhangi bir kişi de, kimliğini belgeleyerek ABK’ye başvurursa anahtarını yeniden elde edebilir

 

Bilgi Güvenliği (Information Security):

Bilginin, kime ait olduğu belirlenmiş, bütünlüğü korunarak ve gizliliği sağlanmış olarak iletimi ve saklanmasıdır.

Bit:

Binary rakamlardan biri. Bir bit, sıfır ya da bir değerini taşır. Bilgisayarın tanıdığı en küçük haberleşme birimidir.

Browser:

Tarayıcı. Web sayfalarını gösteren programdır.

Byte:

Genelde 8 bitten oluşan bir bit grubudur.

Chargeback:

Kredi kartı sahibinin ya da kredi kartının ait olduğu bankanın, kabul edilmeyen bir satın alma işlemi için geri ödeme talep etmesidir.

Cookies:

Web server’dan bilgisayara otomatik olarak yüklenen küçük dosyalardır. Cookies’in içindeki bilgiler aynı bilgisayar o siteye her girişinde saklı durur. Cookies, ziyaretçilerin kimliklerini belirleyerek web sitelerinin kişiselleştirilmesini sağlar.

Data (bilgi/veri):

Bilgisayar tarafından üretilen ve işlenebilen bilgi elemanı için kullanılan genel terimdir.

Database (Veri tabanı):

Bir bilgisayar sistemi içinde saklı ve erişilebilir verilerin tümüdür.

Deşifre etmek (Decryption):

Yetkisi bulunmayan kişilerden korumak amacıyla şifrelenmiş bilginin, tekrar orjinal, okunabilir hale gelmesini sağlamaktır.

Domain Name:

İnternet sitesini tanımlayan isimdir.

Download:

Dosya ya da bilgileri bir bilgisayardan diğerine transfer eder.

Elektronik Kimlik Belgesi (Digital Certificate):

Onay kurumunun hazırladığı ve sayısal olarak imzaladığı, hangi açık anahtarın hangi kişiye ait olduğunu gösteren belgedir.

Elektronik Kimlik Belgesi-EKB (Digital Certificate):

Onay kurumunun hazırladığı ve sayısal olarak imzaladığı, hangi açık anahtarın hangi kişiye ait olduğunu gösteren belge.

Elektronik Veri Değişimi-EVD (Electronic Data Interchange-EDI):

Standart bir formda yazılmış olan bilgilerin bilgisayarlar arasında aktarımı ve otomatik olarak yorumlanıp işlenebilmesi. 

Elektronik Veri Değişimi:

(Electronic Data Interchange) Standart bir yapıda bilgisayardan – bilgisayara veri (ticari) transferi.

Erişim (Access):

Herhangi bir sistemi kullanmaya başlama, örneğin bir elektronik ticaret sistemine bilgisayar üzerinden bağlanarak iletişim kurma.

EVD Kurumu (EDI Association):

Bir ülkede EVD kullanımını düzenleyen kuruluş, örneğin, ABD’deki EDIA, Avustralya’daki EDICA, Kanada’daki EDICC veya Yeni Zelanda’daki EDIANZ 

EVD Servis Sunucusu (EDI Server):

Bir EVD servisinin merkezinde olan bilgisayar sistem

 

Elektronik Ticaret:

Elektronik ticaret; mal ve hizmetlerin üretim, reklam ve satışının internet üzerinde, güvenli bir ortamda yapılmasıdır.

File Transfer Protocol (FTP):

Bir bilgisayardan diğerine dosya gönderimini sağlayan standart internet protokolüdür.

Firewall:

İşletim sistemlerini ve veri tabanlarını harici kullanıcılardan gelebilecek güvenlik tehditlerinden korumak için tasarlanmış donanım veya yazılım sistemleridir. Dahili ve harici ağlar arasında bir duvar örerek, dahili sistemlere yetkisiz ulaşım tehditlerini ortadan kaldırır.

Gizli-Özel, Kişisel Anahtar (Private Key):

Anahtarlı şifreleme kullanan bir kullanıcının (SSL veya SET sertifikasına sahip mağazanın), kendisine ait olan iki anahtarından gizli tutulanıdır.

Gizlilik (Privacy):

İletişim kuran iki taraf arasındaki yazışmaların üçüncü kişilerden gizli tutulması, veya bir kişiye ait bilgilerin kendisi dışında herkesten gizli tutulmasıdır.

Güvenlik:

Kaynakların yetkisiz kullanımını önleyen kontrol mekanizmasıdır.

Hackers:

İnternet ortamında güvenlik tehditlerinin kaynağı olan kişilere verilen genel addır.

HTML (Hypertext Markup Language):

Web sayfalarını yazmakta kullanılan dildir.

HTTP (Hypertext Transfer Protocol):

Web server’lardan browser’lara bilgi transferinde kullanılan protokoldür. Bu yüzden adresler http ile başlar.

Issuing Bank:

Kart sahibi tüketicinin kredi kartı hesabını koruyan ve herhangi bir satın alışta işyerine ödemeyi yapan bankadır. Kart sahibi banka daha sonra tüketiciye ekstreyle borcunu bildirir.

İnternet:

Birçok bilgisayar sistemini TCP/IP protokolu ile birbirine bağlayan dünya çapında yaygın olan ve sürekli büyüyen bir iletişim ağıdır.

İSS (İnternet Servis Sağlayıcı):

İnternet erişimini sağlayan, web browsing ve mail servisi veren firmalardır.

Kamusal Anahtar (Public Key):

Kamusal anahtarı bir şifreleme yöntemi olarak kullanan bir kullanıcının kendisine ait olan iki anahtarından kamuya açık olanıdır.

Kapalı Bilgisayar Ağı (Closed Computer Network):

Kullanıcılardan biri olmak için belirli koşulların sağlanması gerektiği, herkese açık olmayan bilgisayar ağları.

Örnek: Bankalar ve bankamatikler arasındaki bağlantı.

Kod:

Bilginin kısaltılarak kayıt edildiği ya da tanımlandığı karakter dizisidir.

Kriptografik Algoritma (Cryptographic Algorithm):

Şifreleme / şifre çözmede kullanılan belirli bir yöntemin ayrıntılı içeriği, bu içeriğin matematiksel adımları.

Kriptoloji (Cryptology):

Güvenli bilgi iletişimi ve/veya saklanması için sifreleme ve sifre çözme yöntemleri türeten, geliştiren, inceleyen bilim dalı. 

 

Lan (Local Area Network):

Birbirine yakın bulunan, çoğunlukla aynı binada bulunan bilgisayarları bir kablo ile birbirine bağlayan ağdır.

Merchant Bank:

İşyerinin hesabının bulunduğu bankadır. (Acquiring bank)

Network:

Birbirine donanım ve yazılım olarak bağlı bulunan bir grup bilgisayardır.

Onay Kurumu (Certificate Authority):

Dijital sertifikaların verilmesi ve yönetilmesini gerçekleştiren kurumdur. Dijital sertifikalar bu otoritelerin gizli anahtarıyla imzalanır. ( Verisign, Globalsign, Thawte)

Ödeme Geçidi (Payment Gateway):

firmaların, bankaların networklerine gönderdikleri tüm kredi kartı işlemleri için güvenli bağlantı sağlayan araçtır.

POS (Point of Sale Terminal):

Kredi kartı bilgilerinin gönderimini doğrulayan ve işleme alan araçtır.

Protokol:

Verilerin bilgisayarlar arasında gönderimi sırasındaki bir dizi kuraldır.

Provizyon:

Kredi kartı işleminin, kart sahibi banka tarafından limit, statü, vb. kriterlere göre değerlendirilmesidir.

Proxy Server:

Proxy server, web sayfalarının hafızalandırılmasıdır. Proxy server ile hangi kullanıcıların internet üzerinde hangi sitelere girdiği kontrol edilebilir, eğer gerekli ise bazı sitelere erişim hakları sınırlanabilir.

Sanal Mağaza:

Firmaların ürün/hizmetlerinin internet üzerinden satış ve tanıtımını yapmalarını sağlayan web siteleridir.

Sanal Pos (vPos):

Sanal Pos hizmetinde amaç, internette alışveriş yapan müşterilerin ödemelerini kredi kartı kullanarak banka aracılığı ile sanal mağazaya ait hesaba kolayca yapabilmelerini sağlamaktır. Yazılım, üye işyerinin sunucusuna yüklenmektedir. Ödeme işlemleri otomatik olarak bankaya gönderilir. Üye işyerinin gereksinim duyacağı işlemleri, gün sonu yapılan takip/kontrol fonksiyonlarını içerir.

Software (Yazılım):

Bilgisayarların çalışmasını kontrol eden programlardır.

SSL (Secure Sockets Layer):

Netscape firması tarafından geliştirilen SSL güvenlik programının görevi, “public/private şifrelendirme” metodunu kullanarak sanal mağaza müşterisi ve sanal mağaza arasındaki bilgi akışını şifrelendirmektir. Bu sayede kişisel bilgilerin ve kredi kartı bilgilerinin gizliliği sağlanmaktadır.

Sunucu (Server):

Servis sağlayan bilgisayardır.

Şifrelemek (Encryption):

Orjinal bir sırada bulunan byte’ları (örneğin bir dosyanın içine saklanmış bir dökümanı) okunamaz bir şekle (cyphertext) dönüştürme işlemidir. Amacı, bilgiyi yetkisi bulunmayan kişilerden korumayı sağlamaktır.

TCP/IP (Transmission Control Protocol/Internet Protocol):

Bilgisayarlar ile veri iletme/alma birimleri arasında organizasyonu sağlayan, böylece bir yerden diğerine veri iletişimini olanaklı kılan pek çok veri iletişim protokolüne verilen genel addır.

Tek Anahtarlı Kriptografi (Single Key Cryptography):

Şifreleme ve şifre çözme için aynı anahtarı kullanan kriptografik yöntemlerin tümü. Simetrik kriptografi veya gizli anahtarlı kriptografi adını da alır. Kullanılan gizli anahtarı mesajı gönderen ve alan kişilerin paylaşması gerektiği için, tek anahtarlı kriptografinin güvenilirliği, her kullanıcı çiftine ayrı bir anahtar verilebilmesine bağlıdır. Bu durumda, bir kullanıcı, haberleşeceği herkes için farklı bir anahtar kullanmak zorundadır; bu ise önemli bir anahtar dağıtımı problemine yolaçar. Çift anahtarlı kriptografi , bu sorunu ortadan kaldırmıştır.

 

Üye İşyeri Numarası:

Üye işyeri hizmeti veren kuruluş tarafından, üye işyerini tanımlamak amacıyla oluşturulan numaradır.

Web:

Html veya benzer dilde yazılmış internette mevcut dosyaların tümüdür.

Web Server:

Web sayfaları ve diğer bilgisayarların internet üzerinden iletişimini sağlayan protokoller geliştiren dosyaları bünyesinde barındıran bilgisayardır.

 

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir